സാഹിത്യവാരഫലം
എം കൃഷ്ണന്‍ നായര്‍
പ്രസിദ്ധീകരണം	സമകാലികമലയാളം
തിയതി	1998 12 11
മുൻലക്കം	1998 12 04
പിൻലക്കം	1998 12 18
വായനക്കാരുടെ പ്രതികരണങ്ങള്‍	ഇവിടെ നൽകുക

“കോര്‍താസാറിന്റെ രചനകള്‍ വായിക്കാത്തയാള്‍ നശിച്ചുകഴിഞ്ഞു: പീച്ച് പഴങ്ങള്‍ ഒരിക്കലും തിന്നിട്ടില്ലാത്തവനെപ്പോലെ. അയാള്‍ ഒതുക്കത്തോടെ കൂടുതല്‍ വിഷാദത്തില്‍ വീഴും. കാണത്തക്കവിധത്തില്‍ വിളറും അല്പാല്പമായി അയാളുടെ മുടി കൊഴിയും.”

ബ്രസല്‍സില്‍ ജനിച്ച ആര്‍ജന്റീനിയന്‍ സാഹിത്യകാരന്‍ ഹുല്‍യോ കോര്‍താസാറിനെക്കുറിച്ചു് നോബല്‍ ലോറിയിററായ പാവ്‌ലോ നേറുദാ (Pable Neruda, 1904–1973) പറഞ്ഞതാണിതു്. ലണ്ടനിലെ Harvil Press ഈ വര്‍ഷം പ്രസാധനം ചെയ്ത കോര്‍തസാറിന്റെ ‘Bestiary’ എന്ന തിരഞ്ഞെടുത്ത കഥകളുടെ സമാഹാരഗ്രന്ഥം വായിക്കുക. നേറുദാ ഉക്തിചാതുര്യത്തോടെ പറഞ്ഞതിന്റെ ആന്തരമായ അര്‍ത്ഥം ശരിയാണെന്നു ഗ്രഹിക്കാം. (Bestiary–Julio Cortazar, Selected Stories, Translated from the Spanish, The Harvill Press, London, pages 340.)

ഓനീലിന്റെ ‘Beyond the Horizon’ എന്ന നാടകത്തിലെ സ്വപ്നദര്‍ശകനായ റോബര്‍ട് — “This time I’am going! It isn’t the end. It’s a free beginning. The start of my voyage! I’ve won… my trip — the right of release — beyond the horizon!” എന്നു പറഞ്ഞു് ചക്രവാളത്തിനുപ്പുറമുള്ള രഹസ്യം തേടി കൃഷിസ്ഥലത്തെ പാതയിലൂടെ നടന്നു നീങ്ങുന്നതു പോലെ കോര്‍താസാറിന്റെ കഥാപാത്രങ്ങള്‍ അവ്യക്തമായി വിദൂരതയില്‍ക്കണ്ട സത്യത്തെ അന്വേഷിച്ചു് മുന്നോട്ടു പോകുന്നു. അതു സാക്ഷാത്കരിക്കാന്‍ അവര്‍ക്കു കഴിയുന്നില്ല. ഓനീലിന്റെ റോബര്‍ട് മരിച്ചു വീഴുന്നു. കോര്‍താസാറിന്റെ കഥാപാത്രങ്ങള്‍ മരിക്കുന്നില്ല. അത്രേയുള്ളു വ്യത്യാസം. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ‘Continuity of Parks’ എന്ന കഥയുടെ സംക്ഷേപം നല്കട്ടെ: എസ്റ്റേറ്റ് മാനേജറുമായി കരാറില്‍ ഏര്‍പ്പെട്ടിട്ടു് താന്‍ വായിച്ചുകൊണ്ടിരുന്ന നോവല്‍ അയാള്‍ തുടര്‍ച്ചയായി വായിക്കാന്‍ തുടങ്ങി. ക്രമേണ കഥാപാത്രങ്ങളുമായി അയാള്‍ താദാത്മ്യം പ്രാപിച്ചു. നോവലിലെ സ്ത്രീകഥാപാത്രം ആദ്യമായി എത്തി. പിന്നീടു് അവളുടെ കാമുകനും. അയാളുടെ നെഞ്ചില്‍ കഠാര ചൂടാര്‍ന്നു് ഇരിക്കുകയാണു്. നശിപ്പിക്കേണ്ട വേറൊരു ശരീരം അവര്‍ ‘സ്കെച്ച് ചെയ്തു’. നോവല്‍ വായനക്കാരന്‍ കഥാപാത്രമായി മാറി. അയാള്‍ കത്തിയുമായി ഓടുമ്പോള്‍ കഥ അവസാനിക്കുന്നു. “The door of the salon, and then the knife in hand, the light from the great windows, the high back of an armchair covered in green velvet, the head of the man in the chair reading a novel.”

സത്യം സാക്ഷാത്കരിക്കാനാവതെ വ്യാമോഹത്തില്‍ വീഴുന്നതിനെ ചിത്രീകരിക്കുകയാണു് ഇക്കഥ. വിശ്വവിഖ്യാതമായ ‘The Night Face up’ എന്ന ചെറുകഥ (പുറം 166) കോര്‍താസാറിന്റെ കഥകളുടെ മറ്റൊരു സ്വഭാവം സ്പഷ്ടമാക്കുന്നു. ഒരുത്തന്‍ മോട്ടോര്‍ സെക്ക്ള്‍ അപകടത്തില്‍പെട്ടു. അഞ്ചു മിനിററിനകം പോലീസ് ആംബ്യുലന്‍സ് എത്തി അയാളെ ആശുപത്രിയില്‍ കൊണ്ടുപോയി. ആശുപത്രിയിലുളളവര്‍ ആദ്യം എക്സറേ ഡിപ്പാര്‍ട്മെന്റിലേക്കും പിന്നീടു് സര്‍ജറിയിലേക്കും അയാളെ പ്രവേശിപ്പിച്ചു. എല്ലാം കീനാവു എന്ന പോലെ അസാധാരണം. പല തരത്തിലുള്ള മണങ്ങള്‍. മനുഷ്യ വേട്ടയിക്കിറങ്ങിയ ആസ്റ്റെക്കുകളില്‍ നിന്നു താന്‍ പേടിച്ചു് ഓടിപ്പോവുകയാണെന്നു് അയാള്‍ക്കു തോന്നല്‍ (മെക്സിക്കോ താഴ്വരയില്‍ 12–ാം ശതകത്തില്‍ വന്നു കയറിയവരാണു് ആസ്റ്റെക്കുകള്‍ — ലേഖകന്‍). ‘യുദ്ധത്തിന്റെ മണം’ എന്നു് അയാള്‍ വിചാരിച്ചു. അസഹനീയമായ പൂതിഗന്ധം മൂക്കില്‍ കയറി അയാള്‍ സ്വപ്നത്തില്‍ മുന്നോട്ടേക്കു കുതിച്ചു. അപ്പോള്‍ അടുത്ത കട്ടിലിലെ രോഗി അയാളോടു പറഞ്ഞു: “നിങ്ങള്‍ കട്ടിലില്‍ നിന്നു താഴെ വീഴാന്‍ പോകുകയാണു്. കുതിക്കുന്നതു നിറുത്തു.”

അയാള്‍ കണ്ണു തുറന്നപ്പോള്‍ ഉച്ച കഴിഞ്ഞു. കൈ പ്ലാസ്റററില്‍. അതു കാരണം കുപ്പികളുമായി ഉപകരണത്തില്‍ നിന്നു തൂക്കിയിട്ടിരിക്കുകയാണു്. അയാള്‍ക്കു പനികൂടി. യുദ്ധം തുടങ്ങി വീണ്ടുമുളള കിനാവില്‍. മൂന്നു പകലും മുന്നു രാത്രിയുമായി യുദ്ധം ആരംഭിച്ചിട്ടു്. കാട്ടിലെങ്ങാനും ഒളിക്കാന്‍ സാധിച്ചെങ്കില്‍ ശത്രുക്കള്‍ അയാളെ കാണുകയില്ലായിരുന്നു. നിലവിളികള്‍ കേട്ടു് അയാള്‍ കത്തിയുമായി ചാടി. അടുത്ത കട്ടിലിലെ രോഗി പറഞ്ഞു: “ഇതു പനി കൊണ്ടുണ്ടാകുന്നതാണു്. എന്നെ അവര്‍ ശസ്ത്രക്രിയയ്ക്കു വിധേയനാക്കിപ്പോഴും ഇതുണ്ടായി എനിക്കു്. കുറച്ചു വെളളം കുടിക്കൂ. നിങ്ങള്‍ ഉറങ്ങും.”

ആശുപത്രി വാർഡിന്റെ യാഥാർത്ഥ്യം വീണ്ടും. ദൂരെയുള്ള ഒരു ചുവരിൽ ഒരു ദീപം. അതു സംരക്ഷിക്കുന്ന ദീപം പോലെ. ചുമ കേൾക്കാം. ശ്വാസം വലിക്കുന്നതു കേൾക്കാം. മന്ത്രിക്കലുകൾ കേൾക്കാം. ഉത്തരക്ഷണത്തിൽ യുദ്ധത്തിന്റെ കിനാവ്. ദീപയഷ്ടികൾ മുൻപിൽ. അവർ അയാളെ കൊണ്ടുപോവുകയാണ്. കണ്ണു തുറന്നപ്പോൾ ആശുപത്രിയിലെ മേൽക്കൂര. നക്ഷത്രങ്ങൾ നിറഞ്ഞ ആകാശമാണുള്ളത്. ഇങ്ങനെ ഒന്നിടവിട്ട് ആശുപത്രിയുടെ യാഥാർത്ഥ്യവും സ്വപ്നത്തിന്റെ മായികത്വവും. കഥ അവസാനിക്കുന്നത് ഇങ്ങനെ: “In the infinite lie of the dream they had also picked him up off the ground, someone had approached him also with a knife in his hand, approached him who was lying face up, face up with his eyes closed between the bonfires on the steps.”

ഒരു വ്യക്തിയുടെ സ്വത്വത്തിൽ നിന്നു മാറി നിൽക്കുന്ന ഏതിനെയും തത്ത്വചിന്തകർ other എന്നു വിളിക്കുന്നു. ഈ other ചിലപ്പോൾ വ്യക്തിയുടെ ഉള്ളിൽ തന്നെയുണ്ടാകും.

“

”

മോട്ടോർ സൈക്കിൽ അപകടവും ആശുപത്രിയിലെ കിടപ്പും യാഥാർത്ഥ്യം. സ്വപ്നദർശനം സാങ്കല്പികം. പക്ഷേ ആഖ്യാനത്തിന്റെ സവിശേഷതയാൽ രണ്ടും ഒന്നു പോലെയാകുന്നു ഇക്കഥയിൽ. രണ്ടു തലങ്ങളിലും അനുഭവങ്ങൾക്കു സാദൃശ്യമുണ്ട്. ആസ്റ്റെക്കുകൾ പിന്തുടരുമ്പോൾ മുന്നോട്ടു ചാടുന്ന രോഗിയോട് ‘നിങ്ങൾ കട്ടിലിൽ നിന്നു താഴെ വീഴാൻ പോകുകയാണ് എന്ന് അടുത്ത കട്ടിലിലെ രോഗി പറഞ്ഞ് യാഥാർത്ഥ്യത്തിന്റെ തലത്തിലേക്ക് അയാളെ കൊണ്ടു വരുന്നത് നോക്കുക. ആശുപത്രിയിൽ വെളിച്ചം ആസ്റ്റെക്കുകൾ ആക്രമണം നടത്തുന്ന കാട്ടിൽ ഇരുട്ട്. കഥ വായിച്ചു തീരുമ്പോൾ വാസ്തവികതയേത്, കിനാവേത് എന്ന സംശയമുണ്ടാകുന്നു വായനക്കാർക്ക്. പരമ്പരാഗതമായ മട്ടിലുള്ള പര്യവസാനമല്ല കോർതാസാറിന്റെ ഇക്കഥയ്ക്കും മറ്റുള്ള കഥകൾക്കും. ജീവിതത്തിൽ എല്ലാം സന്ദിഗ്ദ്ധങ്ങളായതു കൊണ്ട് കഥകളും അങ്ങനെ തന്നെയാവണമെന്ന് കോർതാസാർ വിചാരിക്കുന്നു.

അക്സോലെറ്റ്ൽ (Axolotl, ഉച്ചാരണം ak-so-letl) എന്ന ചെറുകഥയിൽ വേറൊരു തത്ത്വചിന്തയാണുള്ളത്. ഒരുതരം ഉടുമ്പാണ് അക്സോലെറ്റ്ൽ. അതിനെ അക്വേറിയത്തിൽ നോക്കിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഒരാൾ അതായി മാറുന്നു. അങ്ങനെ തന്നെ ജീവിക്കുന്നു പിന്നീട്. “I learned in the same moment of being myself prisoner in the body of an axolotl, metamorphosed into him with my human mind into it …” (page 164).

ഒരു വ്യക്തിയുടെ സ്വത്വത്തിൽ നിന്നു മാറിനിൽക്കുന്ന ഏതിനെയും തത്ത്വചിന്തകർ other എന്നു വിളിക്കുന്നു. ഈ other ചിലപ്പോൾ വ്യക്തിയുടെ ഉള്ളിൽ തന്നെയുണ്ടാകും. Myth and Archive എന്ന ഗ്രന്ഥമെഴുതിയ Roberto Gonzalez Echevarria ഇതിനെ Other Within എന്നു വിളിക്കുന്നു. അക്സോലെറ്റ്‌ലിനെ നോക്കുന്നയാൾ അതിനെ പേടിക്കുന്നു. അതായിത്തീരാൻ ആഗ്രഹിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഇക്കഥയിൽ അതുതന്നെ സംഭവിക്കുന്നു (Myth and Archive, Cambridge University Press).

വിസ്മയോത്പാദകങ്ങളായ ഏറെ ചെറുകഥകളുണ്ട് ഈ പുസ്തകത്തിൽ. വൈചിത്ര്യരഹിതമായ നമ്മുടെ കഥാസാഹിത്യം മാത്രം പരിചയിച്ചവർക്ക് നൂതനങ്ങളായ ധൈഷണികാനുഭൂതികൾ നൽകും കോർതാസാറിന്റെ ചെറുകഥകൾ.

ചോദ്യം, ഉത്തരം

കുമാരനാശാനോ വള്ളത്തോളോ വലിയ കവി?

ഇതിന് ഉത്തരം നൽകാൻ വൈഷമ്യം ഉണ്ട്. രണ്ടു കവികളെ താരതമ്യപ്പെടുത്തിയാൽ ഒരു കവിയുടെ ദോഷവും മറ്റേക്കവിയുടെ ഗുണവും മാത്രമേ കണ്ണിൽപ്പെടൂ. കവികൾ കലാകാരന്മാർ ഈ ലോകത്തെ നവീനതയോടെ പ്രദർശിപ്പിക്കുന്നു. ഒരോ കവിയുടെയും പ്രദർശനം ഓരോ തരത്തിൽ. അവ തമ്മിൽ വ്യത്യസ്തതയുണ്ടെങ്കിലും ദൃഷ്ടാക്കൾക്ക് — വായനക്കാർക്ക് — എല്ലാം ആസ്വാദ്യങ്ങളാവും. അതേയുള്ളൂ.

വിഗ്രഹത്തിന്റെ മുൻപിൽ പല വിധത്തിൽ ദീപം ഉഴിയുന്നതിന്റെ അർത്ഥമെന്ത്?

“അമുനാ വേദദീപേന മയാ നീരാജിതോ ഹരിഃ” എന്നു കേട്ടിട്ടുണ്ടോ. വേദദീപം കൊണ്ട് ഞാൻ ഹരിയെ പ്രകാശിപ്പിക്കുന്നു. അതുപോലെ വിഗ്രഹത്തിലെ ഐശ്വര്യാംശത്തെ പ്രകാശിപ്പിക്കാനാണ് ദീപാരാധനം നിർവഹികുന്നത്. (ആരാധനത്തിന് ഉപാസനാ. അർച്ചനാ എന്നൊക്കെ അർത്ഥം. ‘ആരാധനായാസ്യ സഖീസമേതാം’ എന്നു കുമാരസംഭവത്തിൽ. സന്തോഷം സേവ എന്ന അർത്ഥമുണ്ട് ആരാധനം എന്ന പദത്തിന്. പണ്ട് ഡോക്ടർ കെ ഗോദവർമ്മ എന്നെ ‘ഉത്തരരാമചരിതം’ പഠിപ്പിച്ചത് ഓർമ്മയിലെത്തുന്നു. ‘യദി വാ ജാനകീമപി ആരാധനായ ലോകനാം മുഞ്ചതോ നാസ്തി മേ വ്യഥാ’ എന്ന ഭാഗം ചൊല്ലി സാറ് ഹർഷാതിരേകത്താൽ വീണത് മനക്കണ്ണു കൊണ്ട് ഞാൻ ഇപ്പോഴും കാണുന്നു.)

നമ്മുടെ ആളുകൾ കന്നുകാലികളെ അടിച്ചും ഇടിച്ചും തൊഴിച്ചും വണ്ടിയിൽക്കെട്ടിയ കാളയുടെ വാലു പിടിച്ചു തിരിച്ചും ഉപദ്രവിക്കുന്നതു ശരിയോ?

ഇൻഡ്യയിലെ ഈ ആളുകളെക്കുറിച്ച് കവി സ്റ്റീവൻ സ്പെൻഡർ പറഞ്ഞത് ഞാൻ എഴുതാം. ‘ഒരു മൃഗം മറ്റൊരു മൃഗത്തെ പീഡിപ്പിക്കുന്നു.’

നിങ്ങൾ കോളത്തിൽ പലതും ആവർത്തിക്കുന്നുണ്ടല്ലോ ഇതു വായനക്കാർക്ക് വിരസത ഉണ്ടാക്കുമെന്ന് അറിയാമോ?

ആവർത്തനം ശരിയല്ല. ക്ഷമിക്കൂ. ഇരുപത്തിയെട്ടു കൊല്ലമായി എല്ലാ ആഴ്ചയും ഇതെഴുതുന്നു. ഒരാളിന്റെ ഉള്ളിൽ നിന്നു വരുന്നതല്ലേ എല്ലാം. ആവർത്തനം വന്നു പോകും. ഇനി മനസ്സിരുത്താം. തെറ്റു ചൂണ്ടിക്കാണിച്ചതിനു നന്ദി.

കേരളത്തിലെ പ്രതിഭാശാലികളെ തെറി പറയുന്ന നിങ്ങളെക്കാണാൻ ഞാൻ അങ്ങോട്ടു വരുന്നുണ്ട്. കരുതിയിരുന്നുകൊള്ളൂ. കേട്ടോ?

കേട്ടു. ഞാൻ വിൽക്കിൻസൺ എന്ന ഫോറിൻ ബ്ലെയ്ഡ് കൊണ്ടാണ് ഷേവ് ചെയ്യുന്നത്. അതു തന്നെ കൊണ്ടുവരൂ. ഇൻഡ്യൻ ബ്ലെയ്ഡ് കൊണ്ടുവരല്ലേ. എന്റെ ഉണക്കമുഖം മുറിയുന്നത് എനിക്കിഷ്ടമല്ല.

നിങ്ങൾക്ക് എത്ര ഭാഷകളറിയാം?

മലയാളം തന്നെ എനിക്ക് ശരിക്കറിഞ്ഞുകൂടാ. അതിനാൽ ചോദ്യത്തിന് യൗക്തികത്വമില്ല.

നമ്മുടെ രാജ്യം നന്നാകാൻ എത്രവർഷം കാത്തിരിക്കണം?

ഒരു നക്ഷത്രത്തിന്റെ രശ്മികൾ മറ്റൊരു നക്ഷത്രത്തിലെത്താൻ കോടാനുകോടി പ്രകാശവർഷങ്ങൾ വേണം. (കോടാനുകോടി എന്നതു മലയാളത്തിലെ പ്രയോഗം. കോട്യനുകോടി എന്നാവാം സംസ്കൃതത്തിൽ.) അതിലും കവിഞ്ഞ കാലം വേണ്ടിവരും ഭാരതം നന്മയിലേക്കു ചെല്ലാൻ.

എന്റെ ഒരു സ്നേഹിതൻ മണ്ടനാണ്. അയാളോട് ഞാൻ എങ്ങനെ പെരുമാറണം?

കഴിയുന്നതും ഒഴിവാക്കൂ അയാളെ. ആടിന്റെ മുൻപിലൂടെ അതിനെ സമീപിക്കരുത്. കുതിരയുടെ പിറകിലൂടെ അടുത്തേക്ക് ചെല്ലരുത്. മണ്ടനെ ഒരു വശത്തു കൂടെയും സമീപിക്കരുത് എന്ന് പഴഞ്ചൊല്ല്.

കഷായം കൊടുക്കു

വായനക്കാരുടെ മാനസികാരോഗ്യം കൂടിക്കൂടി വരുന്നു. പക്ഷേ എഴുത്തുകാർ ഒന്നിനൊന്നു രോഗികളാവുകയാണ്.

“

”

വായനക്കാരുടെ മാനസികാരോഗ്യം കൂടിക്കൂടി വരുന്നു. പക്ഷേ എഴുത്തുകാർ ഒന്നിനൊന്നു രോഗികളാവുകയാണ്. അതിനുള്ള തെളിവ് ‘മാധ്യമം’ ആഴ്ചപ്പതിപ്പിലെ രണ്ടു ചെറുകഥകളത്രേ. ആ വാരികയുടെ പ്രചാരം വർധിക്കുന്നത് വായനക്കാരുടെ മാനസികാരോഗ്യത്തെ പ്രത്യക്ഷമാക്കുന്നു. എഴുത്തുകാരന്റെ മാനസികാരോഗ്യം ക്ഷയിക്കുന്നുവെന്നു പി എഫ് മാത്യൂസിന്റെ ‘ദുഷ്യന്തന്റെ മരണ’വും, ശ്രീധരൻ പള്ളിക്കരയുടെ ‘നിന്നെപ്പോലൊരുവ’നും സ്പഷ്ടമാക്കുകയാണ്. അന്യോന്യബന്ധമില്ലാത്ത കുറെ വാക്യങ്ങളുടെ സമാഹാരമാണ് മാത്യൂസിന്റെ കഥ. അത് ഒരനുഭൂതിയും ഉളവാക്കാതെ അർത്ഥരഹിതമായ അനുഭവരഹിതമായ വാചികതലത്തിൽ നിൽക്കുന്നു. ശ്രീധരൻ പള്ളിക്കരയുടെ രചന പരിഷ്കരിച്ച പൈങ്കിളിയാണ്. വിപ്ലവകാരിയായ കാമുകനെ പോലീസ് കൊന്നതിൽ ഒരു സുന്ദരിപ്പെണ്ണ് ദു:ഖിക്കുന്നതാണ് കഥയുടെ വിഷയം. ആക്രിക്കച്ചവടക്കാരൻ “പേപ്പറുണ്ടോ, കുപ്പിയുണ്ടോ, പഴയ ചെരിപ്പുണ്ടോ” എന്നു വിളിച്ചു ചോദിക്കുന്നതു പോലെ ‘അർത്ഥമില്ലാത്ത പൈങ്കിളി വാക്കുകളുണ്ടോ, ഇക്കിളിപ്പെടുത്തുന്ന വാങ്മയചിത്രങ്ങളുണ്ടോ’ എന്ന് കർണ്ണകഠോരമായ രീതിയിൽ ചോദിക്കുന്നു ശ്രീധരൻ. രണ്ടുപേരോടും കോർതാസാറിന്റെ കഥകൾ വായിക്കൂ എന്നല്ല പറയേണ്ടത്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ കഥാസമാഹാരം വെള്ളത്തിലിട്ട് തിളപ്പിച്ച് പതിനാറിലൊന്നാക്കി വറ്റിച്ച് ഓരോ ഔൺസായി ദിവസം മൂന്നു നേരം കഴിക്കാൻ പറയണം രണ്ടാളുകളോടും. മേമ്പൊടിയായി മോപസാങ്ങിന്റെയോ ചെക്കോവിന്റെയോ കഥകൾ കൊടുക്കാം. അതു കിട്ടിയില്ലെങ്കിൽ വൈക്കം മുഹമ്മദ് ബഷീറിന്റെ ഏതെങ്കിലും കഥ മേമ്പൊടിയാക്കിയാൽ മതി.

മഹാപാപമാണേ ഇത്

തിരുവിതാംകൂർ സർവകലാശാലയുടെ ബിരുദദാന സമ്മേളനത്തിനുശേഷം കോട്ടും തൊപ്പിയും കാൽച്ചട്ടയും കണ്ഠകൗപീനവുമൊക്കെയായി റോഡിലേക്ക് ഏന്തിയേന്തി വരുന്ന ഒരു ചെറുപ്പക്കാരനെ ഞാൻ കണ്ടു. അയാളുടെ മുഖത്തെ മാംസപേശികൾ വക്രീഭവിച്ച് വൈരൂപ്യമുളവാക്കി. നെടുമങ്ങാട്ടുകാരനായ ആ യുവാവിനെ എനിക്ക് അറിയാമായിരുന്നു. അതുകൊണ്ട് അയാളുടെ ദൈന്യത്തിനു കാരണമെന്തെന്നറിയാൻ എനിക്കു താല്പര്യമുണ്ടായി. ഞാൻ ചോദിച്ചു: “കോൺവൊക്കേഷൻ പരമബോറായിരുന്നു അല്ലേ?” അയാൾ: “അല്ല”. ഞാൻ: “ഒരുപാടുനേരം അവിടെ ഇരിക്കേണ്ടിവന്നു അല്ലേ?” അയാൾ: “കുറച്ചുനേരം ഇരുന്നതുകൊണ്ട് എനിക്ക് വൈഷമ്യമില്ല.” വിശപ്പാകാം അയാളുടെ ക്ഷീണതയ്ക്കും ആകുലാവസ്ഥയ്ക്കും കാരണമെന്ന് വിചാരിച്ച് ഞാൻ വീണ്ടും: “കാപ്പി കുടിക്കണോ? എങ്കിൽ നമുക്കിതാ ഈ കാപ്പിക്കടയിൽ കയറാം.” അയാൾ: “എനിക്ക് വിശപ്പോ ദാഹമോ ഒട്ടും തന്നെയില്ല”. ഞാൻ: പിന്നെ എന്താണ് ഈ ദു:ഖത്തിനു കാരണം?” അയാൾ: “ഞാൻ ജീവിതത്തിലാദ്യമായി ബൂട്സ് ഇടുകയാണ്. കാലുപൊട്ടി ചോരയൊലിക്കുന്നു. വല്ലാത്ത വേദന. ഒരിഞ്ചു പോലും എനിക്കു നടക്കാൻ വയ്യ”. ഞാൻ ഫുട്പാത്തിൽ അയാളെ മാറ്റിനിറുത്തി ബൂട്സ് അഴിപ്പിച്ചു. ഈശ്വരാ. രണ്ടിഞ്ച് വ്യാസത്തിൽ തൊലി പോയിരിക്കുന്നു. ചോര വരുന്നുണ്ട്. ഞാൻ തന്നെ ആ പാദരക്ഷകൾ കൈയിലെടുത്തു. റ്റാക്സി കാർ വിളിച്ച് അയാളെ അതിൽ കയറ്റി നേരെ ഡോക്ടർ രാമകൃഷ്ണപിള്ളയുടെ ആശുപത്രിയിൽ കൊണ്ടുപോയി. മുറിവ് ഡ്രസ് ചെയ്തു. ആ കാറിൽ തന്നെ നെടുമങ്ങാട്ടേക്ക് അയാളെ അയച്ചു. ബിരുദദാന സമ്മേളനം ആണ്ടിലൊരിക്കൽ ഉണ്ടാകുന്ന വലിയ സംഭവം. ജീവിതത്തിൽ ഒരു തവണ മാത്രം ബൂട്സ് ധരിക്കുന്നത് ചെറിയ കാര്യം. പക്ഷേ ആ ചെറിയ കാര്യം കോൺവൊക്കേഷൻ എന്ന വലിയ കാര്യത്തെ നിസ്സാരമാക്കുന്നതു നോക്കൂ. പിന്നീടൊരിക്കലും ആ മനുഷ്യൻ ബൂട്സിടാൻ ധൈര്യം കാണിച്ചിരിക്കില്ല. ആ ‘രക്തസാക്ഷിയെ’ എനിക്ക് മറക്കാൻ വയ്യ.

ഇനി സങ്കല്പം. അതാ വരുന്നു ഒരാൾ. വല്ലാത്ത പീഡനമേറ്റ മട്ടുണ്ട് അയാൾക്ക്. ഞാൻ ചോദിച്ചു: “ചങ്ങാതീ, രാഷ്ട്രീയപ്രവർത്തകനായ നിങ്ങളെ പോലീസ് അറസ്റ്റുചെയ്തു മർദ്ദിച്ചോ?” ചങ്ങാതി: “ഇല്ല, പോലീസ് അറസ്റ്റ് ചെയ്താലും എന്നെ മർദ്ദിക്കുകയില്ല. പോലീസുകാർ എന്റെ കൂട്ടുകാരാണ്.” ഞാൻ: “നിങ്ങൾക്ക് രോഗം വല്ലതുമുണ്ടോ?” ചങ്ങാതി: “ഇല്ല. തികഞ്ഞ ആരോഗ്യമുണ്ട് എനിക്ക്.” ഞാൻ: “വീട്ടിലെന്തെങ്കിലും കുഴപ്പമുണ്ടോ? ചങ്ങാതി: “ഒരു കുഴപ്പവുമില്ല. ഞാൻ ഇൻഡ്യാ റ്റുഡേയിലെ ഒരു ഗ്രന്ഥനിരൂപണം വായിച്ചു. ആ സമയം തൊട്ടു തുടങ്ങിയതാണ് ഈ ദുരവസ്ഥ.” അയാൾ ഇൻഡ്യാ റ്റുഡേ തുറന്നു കാണിച്ചു. ‘അക്ഷരപ്പച്ചയുടെ പദകോശം’ എന്നു തലക്കെട്ട്. ചങ്ങാതി: “ഈ തലക്കെട്ടിന്റെ അർത്ഥമെന്താണ്?” ഞാൻ: “നവീന മലയാളത്തിലെ പ്രയോഗങ്ങളുടെ അർത്ഥം ചോദിക്കുന്ന നിങ്ങളല്ലേ മണ്ടൻ?” ചങ്ങാതി: “മനുഷ്യ കേന്ദ്രിതമായ ലോകവീക്ഷണത്തിന്റെ സ്വാർത്ഥവും ഉപഭോഗതൃഷ്ണയാൽ ആവിലവുമായ മുഖ്യധാരാപ്രത്യയശാസ്ത്രങ്ങളുടെ കപടകാഴ്ചകൾക്ക് ഒരു പ്രതിരോധമായി പ്രകൃതിയുടെ ഈ നേർകാണൽ നമ്മുടെ സാഹിത്യത്തിലും പച്ചപിടിച്ചുവരുന്നു എന്നത് ഇതിലെ വേറൊരു വാക്യം. എന്താണ് ഇതിന്റെ അർത്ഥം?” ഞാൻ: “കിറുക്കിന്റെ അർത്ഥം ചോദിക്കുന്ന നിങ്ങളല്ലേ കിറുക്കൻ?” ചങ്ങാതി: “വൈചിത്ര്യത, വൈവിധ്യത, വൈഷയികത്യം, തിമിംഗലം എന്നൊക്കെ ഇതിൽ ഞാൻ കണ്ടു. ശരിയാണോ ഇവ?” ഞാൻ: “വൈചിത്ര്യം, വൈവിധ്യം, ഇവ നാമങ്ങളാകയാൽ ‘ത’ ചേർത്തുകൂടാ. വൈഷയികത്യം എന്നൊരു വാക്കില്ല. തിമിംഗലം തെറ്റ്. തിമിംഗിലം ശരി.” ചങ്ങാതി: “മലയാള ഭാഷയിലെ എല്ലാ അക്ഷരങ്ങളും അറിഞ്ഞവനെക്കൊണ്ടല്ലേ റെവ്യു എഴുതിക്കേണ്ടത്?” ഞാൻ: “അത് നിങ്ങളുടെ പഴഞ്ചനഭിപ്രായം. റെവ്യു ചെയ്യുന്നവൻ എത്രത്തോളം നിരക്ഷനാണോ അത്രയും നന്ന് എന്നാണ് ഇപ്പോഴത്തെ മതം”. നെടുമങ്ങാട്ടുകാരൻ രക്തസാക്ഷിയായതു പോലെ എന്റെ ചങ്ങാതിയും വേറൊരു രക്തസാക്ഷിയായി. കീശയിൽ വേണ്ടിടത്തോളം പണമില്ലാതിരുന്നതുകൊണ്ട് ഞാൻ അയാൾക്ക് കാറ് ഏർപ്പാടു ചെയ്തുകൊടുത്തില്ല. ചെറിയപാപം ചിലപ്പോൾ വലിയ പാപത്തെ ജയിച്ചടക്കി വലിയ പാപമാകാറുണ്ട്. ഇവിടെ അതുസംഭവിക്കുന്നില്ല. മലയാളഭാഷ ശരിയായി അറിഞ്ഞുകൂടാതെ നിരൂപണപ്രക്രിയ നടത്തുന്നത് മഹാപാപം തന്നെയാണ്.

ടി.വി. കൊച്ചുബാവ

ഞാൻ മഹാരാഷ്ട്രയിലെ ബലാർഷാ എന്ന തീവണ്ടിയാപ്പീസിൽ നിന്ന് തിരുവനന്തപുരത്തേക്കുള്ള തീവണ്ടിയിൽ കയറി, മലയാളിയായ സ്റ്റെയ്ഷൻ മാസ്റ്ററുടെ കാരുണ്യത്താൽ. റിസെർവേഷൻ റ്റിക്കറ്റില്ലാതിരുന്ന എന്നെ അദ്ദേഹം സഹായിച്ചു യാത്രയ്ക്ക്. ഇരുന്നയുടനെ ഞാൻ റഷ്യൻ മഹാകവി പസ്ത്യർനാക്കിന്റെ കാവ്യഗ്രന്ഥം തുറന്നു വായിച്ചു. ‘Railway Station’ എന്ന കാവ്യം.

A whistle dies down, echoed weakly
Another flies from distant tracks
A train comes past bare platforms sweeping
A blizzard of many hunched backs.
And twilight is rearing to go.
And, lured by the smoke and the steam
The wind and the field rush and now
I wish I could be one of them!

ഏതു വിരസമായ വിഷയത്തെയും കവിതയാക്കി മാററാനുളള മഹാകവിയടെ പ്രതിഭ കണ്ടു് അദ്ഭുതപ്പെട്ടു ഇരിക്കുന്ന എന്നെ ആരോ തട്ടിവിളിച്ചു. തിരിഞ്ഞുനോക്കിയപ്പോള്‍ ററിക്കററ് എക്സാമിനര്‍ നില്ക്കുന്നു. അയാള്‍ എന്നെ വിളിച്ചുകൊണ്ടു പോയി ഇടനാഴിയില്‍ നിറുത്തി അടക്കിയ സ്വരത്തില്‍ പറഞ്ഞു. You have to give me four hundred rupees. ബലാര്‍ഷായില്‍ നിന്നു തിരുവനന്തപുരത്തേക്കു് അന്നു് എണ്‍പതു രൂപയായിരുന്നു ററിക്കററ് ചാര്‍ജ്. ഞാന്‍ 400 രൂപ കൊടുത്തു. പിന്നീട് ചായ കുടിക്കാന്‍ പോലും ഒരു രൂപ എന്റെ കൈയിലില്ലായിരുന്നു. ററിക്കററ് എക്സാമിര്‍ക്ക് കുടുതലൊന്നും കൊടുക്കരുതെന്നു് സ്റ്റെയ്ഷന്‍ മാസ്ററര്‍ പറഞ്ഞിരുന്നെങ്കിലും എനിക്കു നാന്നൂറു രൂപ കൊടുക്കേണ്ടി വന്നു. രൂപ കൊടുത്തതിലല്ലായിരുന്നു വൈഷമ്യം. ഓരോ സ്റ്റെയ്ഷനിലെത്തുമ്പോഴും ററിക്കററ് എക്സാമിനര്‍ എന്നെ വിളിച്ചു വേറൊരു കംപാര്‍ട്മെന്റില്‍ കൊണ്ടിരുത്തും. കനമാര്‍ന്ന പെട്ടിയും തൂക്കി ഞാന്‍ അയാളുടെ പിറകേ പോകും. തിരുവനന്തപുരത്തു വന്നിറങ്ങിയ ഞാന്‍ കൈയില്‍ അക്കാലത്തെ ഒരണ പോലുമില്ലാതെ നാലുനാലര നാഴിക പെട്ടി തൂക്കിപ്പിടിച്ചു നടന്നു. പ്രിയപ്പെട്ട വായനക്കാരേ ഒരുതരം ഓര്‍ഗനൈസ്ഡ് കറപ്ഷനാണ് റേയില്‍വേയിലാകെ. ഇതൊക്കെ ഇന്നും നടക്കുന്നുണ്ടോ എന്നെനിക്കു് അറിഞ്ഞുൂകൂടാ. വര്‍ഷങ്ങളോളമായി ഞാന്‍ തീവണ്ടിയില്‍ സഞ്ചരിച്ചിട്ടു്.

ഈ കറപ്ഷന്റെ മനുഷ്യത്വമില്ലാത്ത മറ്റൊരു ഭാഗമാണ് ശ്രീ. ടി.വി. കൊച്ചുബാവ ‘റെയില്‍വേ സ്റ്റേഷന്‍’ എന്ന ചെറുകഥയിലൂടെ ചിത്രീകരിക്കുന്നതു്. ഗര്‍ഭിണിയായ ഭാര്യയും അവളുടെ ഭര്‍ത്താവും തീവണ്ടി കയറാന്‍ വരുന്നു. മംഗലാപുരത്തേക്കു പോകാനുളള അവര്‍ക്കു തീവണ്ടി വന്നുനില്‍ക്കുന്ന പ്ലാററ് ഫോം ഏതാണെന്നു അറിഞ്ഞുകൂടാ, അനൌണ്‍സ്മെന്റ് മനസ്സിലാകാത്തതുകൊണ്ടു. ഗര്‍ഭിണി വണ്ടിയില്‍ കയറിയിരുന്നപ്പോള്‍ ഭര്‍ത്താവു് കാപ്പി വാങ്ങിക്കാന്‍ പോയി. തിരിച്ചെത്തിയ അയാള്‍ ഓടുന്ന മറ്റൊരു തീവണ്ടിയില്‍ ചാടിക്കയറി വഴുതി വീണു. ഭാര്യയും താനിരുന്ന ട്രേയ്‌നില്‍ നിന്നു് ഇറങ്ങി. തിരിച്ചു വരാത്ത ഭര്‍ത്താവിനെ കാത്തു കാത്തു് അവള്‍ ഇരിക്കുകയാണു്. ഇതിനിടയ്ക്കു് അവളെ വ്യഭിചരിക്കാന്‍ പലരുമെത്തുന്നു. ഒടുവില്‍ കണ്ണൂര്‍ സ്റ്റേയ്ഷന്‍ പ്ലാററ് ഫോമില്‍ ഭര്‍ത്താവു് ഉണ്ടായിരിക്കുമെന്നു വിചാരിച്ചു് അവള്‍ അവിടത്തേക്കുളള തീവണ്ടിയില്‍ കയറിപ്പോകുന്നു. ആ പാവപ്പെട്ട യുവതിയെ സ്മരിച്ചു് നമ്മള്‍ കണ്ണീരൊഴുക്കുന്നു. അതാണു് കഥാകാരന്റെ വൈദഗ്ദ്ധ്യം. ഈ നൃശംസതകളുടെ നൈരന്തര്യത്തെ ഹൃദയഹാരിയായി ധ്വനിപ്പിച്ചുകൊണ്ടു് കൊച്ചുബാവ കഥ പര്യവസാനത്തില്‍ കൊണ്ടുചെല്ലുന്നു. തീവണ്ടിയാത്രയുടെയും അതുളവാക്കുന്ന ട്രാജഡിയുടെയും കഥയാണിതു്. പക്ഷേ ലോകത്തിന്റെ ആകെയുളള ട്രാജഡിയായി അതു മാറുന്നു. തീവണ്ടി ലോകത്തിന്റെ സൂക്ഷ്മാകാരമായി മാറുന്നു. തീ‌വണ്ടി സ്റ്റേയ്ഷനില്‍ സംഭവിക്കുന്ന ട്രാജഡി ലോകത്തു് എമ്പാടും ഉണ്ടാകുന്ന ട്രാജഡിയുടെ സ്വഭാവം ആവഹിക്കുന്നു.

കുട്ടികൃഷ്ണമാരാര്‍, എം.കെ. സാനു

പ്രഫെസര്‍ എം.കെ. സാനു കുങ്കുമം വാരികയില്‍ കുട്ടികൃഷ്ണമാരാരെക്കുറിച്ചു് എഴുതിയ ലേഖനങ്ങള്‍ ഞാന്‍ മനസ്സിരുത്തി വായിച്ചു. ദൌര്‍ഭാഗ്യം കൊണ്ടു എനിക്കു് അദ്ദേഹത്തിന്റെ മതങ്ങളോടു യോജിക്കാനാവുന്നില്ല. സാനു കുട്ടികൃഷ്ണമാരാര്‍ക്കു മഹനീയമായ സ്ഥാനമാണു് നല്കുന്നത്. അതത്ര ശരിയല്ല എന്നാണു് വിനയപൂര്‍വ്വം എനിക്കു പറയാനുളളത്.

1. കുട്ടിക്കൃഷ്ണമാരാരുടെ സംസ്കൃതപാണ്ഡിത്യം സാനുവിന്റെ പ്രശംസ നേടുന്നു. ഉളളൂര്‍ പരമേശ്വരയ്യര്‍, കൊല്ലങ്കോട് ഗോപാലന്‍നായര്‍, എം.എച്ച്, ശാസ്ത്രികള്‍, ഇവര്‍ക്കുളള സംസ്കൃത ഭാഷാപാണ്ഡിത്യം കുട്ടികൃഷ്ണമാരാര്‍ക്കില്ല. അദ്ദേഹത്തിന്റെ മലയാളശൈലി, ശാകുന്തളം ഗദ്യപരിഭാഷ, മേഘസന്ദേശം പരിഭാഷ, ഇവ ഇതിനു തെളിവു നല്കും. ഒരു ഉദാഹരണം നല്കാനേ സ്ഥലമുളളു. അഭിജ്ഞാനശാകുന്തളം മൂന്നാമങ്കത്തിലെ ‘ക്ഷാമക്ഷാമകപോലമാനനം’ എന്ന ശ്ലോകത്തിനു പരിഭാഷ നല്കുന്ന കുട്ടിക്കൃഷ്ണമാരാര്‍ ‘മുഖത്തു കവിളുകള്‍ ഉലഞ്ഞു’ എന്നെഴുതുന്നു. ക്ഷാമക്ഷാമത്തിനു് ക്ഷാമപ്രായമെന്ന അര്‍ത്ഥമുളളു. യഥാര്‍ത്ഥത്തില്‍ ഉലഞ്ഞിട്ടില്ല. ഉലഞ്ഞെന്ന് ദുഷ്യന്തനു തോന്നുന്നുവെന്നേയുളളു. ശകുന്തളയുടെ കവിളുകള്‍ സോഡാക്കുപ്പിയുടെ അററം പോലെ ഒട്ടിപ്പോയാല്‍ രതി എന്ന സ്ഥായിഭാവത്തിനു ഉദ്ദീപനം വന്നു ശൃംഗാര രസാനുഭൂതി ഉണ്ടാവുകയില്ല. ‘പ്രകാരേ ഗുണവചനസ്യ’ എന്നു സൂത്രം. ശാകുന്തളത്തിനു വ്യഖ്യാനമെഴുതിയ രാഘവഭട്ടനും ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞിട്ടുണ്ടെന്നാണ് എന്റെ ഓര്‍മ്മ. പുസ്തകം കൈയിലില്ല.
2. സഹൃദയനായിരുന്നില്ല കുട്ടിക്കൃഷ്ണമാരാര്‍. വിക്തോര്‍ യൂഗോയുടെ ‘പാവങ്ങ’ളാണു് ടോള്‍സ്റ്റോയിയുടെ ‘വാര്‍ ആന്റ് പീസി’നെക്കാള്‍ കേമമെന്നു് വാദിച്ച അദ്ദേഹത്തിന്റെ സഹ‌‌ൃദയത്വം പത്താം തരത്തിലായിരുന്നു. അതുകൊണ്ടാണു് അദ്ദേഹം ചങ്ങമ്പുഴയെ നിന്ദിച്ചു് നാലപ്പാട്ടു നാരായണ മേനോനെ വാഴ്ത്തിയത്. കുഞ്ചന്‍ നമ്പ്യാരുടെയും ശ്രീഹര്‍ഷന്റെയും പ്രതിഭയെ കാണാത്തതു്. കുമാരനാശാന്റെ ലീലാകാവ്യത്തിലെ നായിക ഭര്‍ത്താവിനെ കൊന്നുവെന്നു് വാദിച്ചതു്. ‘കാലികള്‍ നക്കിത്തുടയ്ക്കുമച്ചെന്തളിര്‍ക്കാലടി വെച്ചുകൊണ്ടുണ്ണിക്കണ്ണന്‍ സഞ്ചരിക്കുന്ന നിന്‍‌ ദിക്കിലെങ്ങാനുമൊരു പിഞ്ചുപുല്ലായി പിറക്കാവൂ ഞാന്‍’ എന്ന വളളത്തോളിന്റെ വരികള്‍ക്കു ‘കൃഷ്ണന്റെ പാദസ്പര്‍ശമേല്‍ക്കുവാൻ ഇടവന്നില്ലെങ്കിലും അതു നക്കിത്തുടയ്ക്കാന്‍ ഭാഗ്യം സിദ്ധിച്ച ഗോക്കള്‍ വന്നു ആ വായ് കൊണ്ടു പിഞ്ചു പുല്ലായ എന്നെ കടിക്കുകയെങ്കിലും ചെയ്തേക്കാമല്ലോ എന്നും വ്യഞ്ജിക്കുന്നു’ എന്നു വ്യാഖ്യാനം നല്കിയതു്. എന്തൊരു വിലക്ഷണമായ വ്യാഖ്യാനം! എന്തൊരു സഹൃദയത്വമില്ലായ്മ!
3. മഹാഭാരതം, രാമായണം, ഇവയെ സന്മാര്‍ഗ്ഗ ഭ്രംശത്തോടകൂടി സമീപിച്ചയാളാണു് കുട്ടിക്കൃഷ്ണമാരാര്‍. ഞാന്‍ പലപ്പോഴും പറഞ്ഞതു് ആവര്‍ത്തിക്കാന്‍ മടിയുണ്ടു്. എങ്കിലും മഹാഭാരതത്തിലും രാമായണത്തിലും എവിടെയെല്ലാം ധര്‍മ്മമുണ്ടോ അതൊക്കെ അധര്‍മ്മമാണ് അദ്ദേഹത്തിനു്. എവിടെയെല്ലാം അധര്‍മ്മമുണ്ടോ അതൊക്കെ ധര്‍മ്മവും ലിറ്റററി പെര്‍വേര്‍ഷന്‍ കാണിച്ച നിരൂപകനാണു് കുട്ടിക്കൃഷ്ണമാരാര്‍.
4. വ്യക്തിവിവേകകാരനായ മഹിമഭട്ടന്റെ ശിഷ്യനാണു് കുട്ടിക്കൃഷ്ണമാരാര്‍. കാളിദാസന്റെ അതിമനോഹരങ്ങളായ ശ്ലോകങ്ങളില്‍ പ്രക്രമഭംഗവും മററും മഹിമഭട്ടന്‍ കാണുമ്പോള്‍ നമ്മള്‍ ഞെട്ടും. അദ്ദേഹത്തിന്റെ യുക്തിരാഹിത്യത്തിന്റെ നൂറിലൊരംശം യുക്തിരാഹിത്യം കടമെടുത്തു കുട്ടിക്കൃഷ്ണമാരാര്‍ എഴുതുമ്പോള്‍ ചെറിയ തോതിലാണെങ്കിലും ഞെട്ടല്‍ നമുക്കുണ്ടാകും.

സ്ത്രീകള്‍ക്കാണ് സംശയം കൂടുതല്‍. ആദം വൈകുന്നേരം നടക്കാന്‍ പോയിട്ടു് രാത്രി തിരിച്ചു എത്തുമ്പോള്‍ ഈവ് അയാളുടെ വാരിയെല്ലുകള്‍ എണ്ണിനോക്കുമായിരുന്നുവെന്നു് ആരോ പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്.